Fedakarlığın Sembolü

Mendil Ağacı

Çin'den gelip bahçelerimize girmiş mendil ağacı, bilimsel adıyla Davidia involucrata, esintili günlerde incecik dallarının ucunda ipek mendiller sallanırmış gibi görünüyor. Son iki yüzyılın en ilginç botanik keşiflerinden biri.

Mendil Ağacının Hikâyesi

Güney Orta ve Güneybatı Çin'de yaygın olan yetişiyor; Mendil ağacı cinsinin tek üyesi ama yapraklarının tüylü ya da tüysüz olmasıyla farklılaşan iki türü var. Ortalama hızla büyüyen bu ağaç, 20-25 m'ye ulaşabiliyor; ıhlamur yapraklarına benzeyen, 10-20 cm uzunluğunda ve 7-15 cm genişliğinde oval ya da kalp biçimli yaprakları var. Çiçekleri, mayıs sonlarında en güzel halini alıyor ve dallarında beyaz güvercinler kanat çırpıyormuş gibi görünmeye başlıyor. Güvercin ağacı da deniyor o yüzden. Bu botanik ağacı türü arasındaki genç ağaçlar normalde ilk on yıl çiçek açmıyor; açtığında da her çiçek, ince bir dalın ucunda 3-4 cm uzunluğunda, içinde sert, içinde 3 ya da 6 tohum olan yeşil kabuklu bir meyve oluşturuyor. İnce nervürlü yaprakları var ve yan dalları da neredeyse yatay.

Doğanın Sabırlı Gücü

Tohumlar kendi kendine filizlenebiliyor ama ilk önce ardışık kışlarda iki kez donması gerektiği için filizlenmesi iki yıl, çiçek açması 15 yıl kadar sürebiliyor. Bu da onu nadir ve özel bir ağaç yapan özelliklerinden biri. Mendil ağacı serin, dengeli bir iklimi tercih ediyor. Sıcak ve nemli ortamlarda ya da soğuk iklimlerde yaşayamayan bir ağaç.

Bilimsel adı Davidia Involucrata olan mendil ağacının heyecanlı bir keşif hikayesi de var. Bu ağacı doğal evinde; Çin'in dağlık bölgesindeki o ılıman ormanlarda ilk kez görüp Batı'ya taşıyan kişi bu topraklarda misyonerlik yapan, aynı zamanda hevesli bir doğa bilimci olan Peder Armand David (1826–1900) olur. Çin ve Tibet arasında kalan, üç tarafı karlı dağlarla çevrili sınır bölgesine; şimdi Baoxing dediğimiz, zengin ormanları olan dağ krallığında 2.000 m rakımda ilk mendil ağacını bulduktan sonra ondan aldığı kurutulmuş herbaryum örneklerini Paris'e gönderir. İki yıl sonra da Henri Ernest Baillon onu yeni bir cins ve tür olarak tanımlayarak David'in adını verir.

Aşkın Sembolü

Davidia, mendil ağacı Çin'in en romantik ağaçlarından biri ve aşk sembolizmiyle ilgisi ta Han hanedanlığı dönemine dek uzanıyor. Güvercin Ağacı deniyor ona, ona neden bu adın yakıştırıldığına dair Wang Zhaojun adında bir genç kızın gerçek hikayesine dayanan bir efsane de var. MÖ 52'den MS 19'a yılları arasında yaşamış olan Zhaojun, İmparator Yuan’ın tek kızıymış gibi davranmayı ve sırf barış gelmesi için düşman bir Han'la evlenmeyi kabul eder. Bu evlilik ülkesine yıllarca sürecek barışı getirir ama Zhaojun’un uzak Moğolistan topraklarına duyduğu sıla özlemi ve yalnızlığı bitmez. Yeni ülkesine vardıktan sonra, evinin önündeki bir ağaca konan güvercinlerle eve her gün bir mektup yollamaya başlar. O yüzden Çin kültüründe fedakarlığın ve barışın sembolüne dönüşecektir bu ağaç.